Asbesthoudende Materialen: Een Oude Gezondheidsbedreiging
Asbest is een ingewikkeld mineraal dat in het verleden wijdverspreid werd gebruikt in de industrie en bouw. Hoewel asbesthoudende materialen tegenwoordig zijn medegedeeld vanwege hun bekende effecten op de gezondheid, zijn er nog talloze gebouwen, constructies en producten die asbest bevatten. In dit artikel zullen we de geschiedenis en de gevaren van asbest bespreken, de huidige regelgeving en de verantwoordelijkheid van werkgevers om hun werknemers te beschermen tegen asbestblootstelling.
Wat is asbest?
Asbest is een vezelachtig mineraal dat lang en dun is. Het kan gesponnen en geweven worden in doeken en touwen en is een uitstekend isolatiemateriaal. Er zijn zes soorten asbest die vaak worden gebruikt in de industrie en bouw: chrysotiel (wit), crocidoliet (blauw), amosiet (bruin), anthophylliet, tremoliet en actinoliet. Elk van deze soorten heeft verschillende mechanische eigenschappen en wordt daarom voor verschillende toepassingen gebruikt.
Asbesthoudende materialen zijn meestal composieten gemaakt van asbestvezels die zijn gemengd met andere materialen, zoals cement of kunststof. Asbesthoudende materialen komen in vele vormen voor, waaronder:
- Dakbedekkingsmateriaal
- Isolatiemateriaal
- Ketels en leidingen
- Vinyltegels en linoleum
- Brandwerende bekleding
Asbest is bestand tegen warmte, elektriciteit en chemicaliën. Vandaar dat het vaak werd gebruikt in de industrie en bouw, vooral tussen de jaren 1940 en 1980.
De Geschiedenis van Asbest
De geschiedenis van asbest gaat terug naar de Romeinse tijd, waarin asbest werd gebruikt om lampen en kaarsen te maken. In de lus van de tijd werd asbest steeds meer gebruikt voor industrieel gebruik, zoals de productie van asbesthoudende materialen voor de bouwindustrie en asbestremvoeringen voor auto's.
In de jaren 30 van de vorige eeuw werd voor het eerst melding gemaakt van de gezamenlijke effecten van asbest op de gezondheid van werknemers. Het was echter pas in de jaren zestig dat het verband tussen asbest en ernstige ziekten, zoals mesothelioom en asbestose, werd erkend.
Vanaf de jaren 70 en 80 werden asbesthoudende materialen verboden geleidelijk of beperkt in gebruik in de meeste westerse landen. Desondanks zijn er nog steeds tal van gebouwen en materialen die asbest bevatten en die potentieel gevaarlijk zijn voor de gezondheid.
De Gevaren van Asbest
Asbestdeeltjes kunnen worden ingeademd of ingeslikt. De deeltjes zijn zo klein, dat ze enorm komen te zitten in de longen en mede daardoor kankerverwekkend zijn. Langdurige blootstelling aan asbest kan leiden tot een aantal ernstige ziekten, waaronder:
- Mesothelioom: een enkele vorm van kanker in het slijmvlies van de longen, borstvlies of buikvlies.
- Longkanker: een vorm van kanker die zich ontwikkelt in de longen.
- Asbestose: een longziekte die leidt tot littekenvorming van het longweefsel, waardoor ademhalen moeilijk wordt.
Asbestgerelateerde aandoeningen worden vaak pas jaren na overlijden vastgesteld. De kortste zijn meestal niet specifiek en kunnen in sommige gevallen zelfs jaren na het laatste contact met asbest optreden.
Regels en Richtlijnen
Om werknemers en het publiek te beschermen, zijn er in verschillende landen middelen gevonden om het gebruik van asbest en het aantal asbestprojecten tot een minimum te verkleinen. In het algemeen zijn er twee verschillende benaderingen van regelgeving: verhindering van asbest en beperking van het gebruik van asbest.
In Nederland geldt sinds 1993: asbest is verboden bij de verwerking van de volgende materialen: spuitasbest, sponzen, platen (bovendien is sinds 1998 elk gebruik van asbest in de bouw verboden).
In het Verenigd Koninkrijk en Australië is het gebruik van asbesthoudende materialen in nieuwe constructies volledig verboden. In andere landen, zoals de Verenigde Staten en Canada, is het gebruik van asbesthoudende producten beperkt.
Werkgevers moeten een risicoanalyse uitvoeren om vast te stellen waar asbesthoudende materialen zich bevinden en hoeveel werknemers samen zijn gebonden. En met die informatie kunnen zij een plan van aanpak maken om werknemers te beschermen tegen de toekomst.
Asbestverwijderingsprocedures
Wanneer asbesthoudend materiaal in een gebouw of constructie wordt aangetroffen, is het nodig om de juiste verwijderingsprocedure te volgen. Dit kan onder meer verwijderen het inschakelen van een erkend asbesteringsbedrijf en een professionele asbestinspecteur die het materiaal en de omgeving nauwkeurig inspecteert.
In sommige gevallen kan het mogelijk zijn om het asbesthoudende materiaal te verzanden en te bekleden om de vezels te immobiliseren en te voorkomen. In andere gevallen is verwijdering van het materiaal de enige optie om de veiligheid te minimaliseren.
Genezen van asbestgerelateerde ziekten is vaak niet mogelijk en daarom is de preventie van asbest van cruciaal belang. Werkgevers en werknemers moeten samenwerken om te voorkomen en te helpen maatregelen te treffen om veiligheid te garanderen.
Conclusie
Asbesthoudende materialen blijven een gezondheidsbedreiging in veel gebouwen en constructies. Hoewel asbestgerelateerde ziekten niet geneesbaar zijn, kan preventie van besmetting aan asbest worden bereikt door samenwerking tussen werkgevers en werknemers, risicoanalyse en correcte asbestverwijderingsprocedures. Het belang van het volgen van de regelgeving en het nemen van verantwoordelijkheid voor het beschermen van werknemers en het publiek tegen de gevaren van asbest kan niet genoeg worden berekend.